Filmrecensie: Indiana Jones and the Dial of Destiny (2023) Geregisseerd door James Mangold

Van een aantal filmreeksen zou je willen dat ze nooit stoppen, totdat ze er uiteindelijk te lang door mee gaan. Toch kun je niet écht zeggen dat dit met de Indiana Jones-reeks ook het geval is. Van het begin met "Raiders of the Lost Ark" in 1981 tot aan "Indiana Jones and the Dial of Destiny" in 2023: iedere film heeft zijn eigen plekje. Dat je voor de ene film meer warme gevoelens zal koesteren dan voor de andere is hierbij niet meer dan logisch en dus ook niet heel verrassend.

Zo verwacht ik dan ook dat er weinigen zullen zijn die "Indiana Jones and the Dial of Destiny" aan de top van hun favoriete Indiana Jones films zullen plaatsen, wat echter niet wegneemt dat de film prima zijn doel dient en een bevredigend slot vormt voor het iconische film-personage, die door de jaren heen is vertolkt door Harrison Ford.

Accepteert het onvermijdelijke, zonder een groot nieuw publiek aan te spreken

De film accepteert het onvermijdelijke: mensen worden uiteindelijk oud. Zo ook helden. Ten tijde van het uitkomen van de film had Harrison Ford inmiddels de 80 aangetikt, wat de film ook zeker niet probeert te verbloemen of zelfs geheel ontwijken.

Om te voorkomen dat dingen wat ongeloofwaardig raken of dat er teveel de nadruk op de leeftijd zou worden gelegd in de vorm van grappen, wordt al vrij snel duidelijke gemaakt dat deze Indiana Jones de beste jaren achter zich heeft en hij zich ook meer op zijn pensioen mag richten. De film plaats hierdoor het personage ook ietwat naar de achtergrond wanneer het op de actie en het stuntwerk aankomt, maar stelt hier helaas ook net even iets te weinig tegenover waardoor het personage op enkele andere manieren aansprekend genoeg zou zijn.

Qua drama en persoonlijke ontwikkelingen durft de film nooit goed door te zetten lijkt het, ongetwijfeld ook omdat het bang was dat dit ten koste van het vermaak zou gaan. Het houdt dingen oppervlakkig en gemakkelijke te verteren, wat ergens juist ook wel weer prima bij het genre past. Het vetrouwt in deze beandering echter net iets te veel op nostalgie en de aanname dat iedereen al wel goed bekend met het personage zou zijn. Geen gekke gedachte, aangezien het film-personage vrij iconisch is die over de gehele wereld bekend is, maar voor een filmreeks die zijn oorsprong in 1981 kent en waar in 2008 de meest recent voorgaande film was verschenen, doet deze film wel erg weinig aan nieuwe klantenbinding. Personen die nog niet (goed) bekend zijn met het personage en de wereld van Indiana Jones zullen deze film dan ook ongetwijfeld veelal links laten liggen, wat de film voor een minder groot publiek aantrekkelijk maakt dan de eerste drie tijdloze films uit de reeks.

Vooral een herhaling van zetten

Ondanks dat dit de eerste Indiana Jones film is die niet door Steven Spielberg is geregisseerd, gebruikt de film wel hetzelfde stramien. Respectvol, maar het zorgt er ook voor dat de film voornamelijk vaak een herhaling van zetten lijkt. Regisseur James Mangold kan of durft te weinig van zijn eigen kwaliteiten in de film te leggen.

En dat terwijl vooraf Mangold wel degelijk een gedroomde kandidaat leek. Met "Logan" had hij eerder al meer dan prima laten zien in staat te zijn om het verhaal van een oude actieheld te vertellen af te ronden, in een stijl die zowel vermakelijk, realistisch als pakkend was, in een stijl die ook veelaal afweek van alle voorgaande films waarin het personage van Wolverine was verschenen.

In dat opzicht is de benadering van deze film misschien haast wel wat te respectvol. Te risicoloos en daardoor ook te weinig verrassend of meeslepend, waarbij het zoals gezegd voornamelijk vertrouwt op een sfeer van nostalgie en het plaatsen van het personage Indiana Jones in een voor hem groot aantal bekende scenarios en omgevingen. Het werkt degelijk en dient zijn doel, maar ook absoluut niet meer dan dat.

Heeft niet de gewenste balans

Het is niet dat de film het nooit- en in geen enkel opzicht probeert, maar de pogingen om de film wat meer realistisch te maken en meer diepagang te geven resulteren er voornamelijk in dat het tempo wat uit de film wordt gehaald en nog erger: de humor.

Gelukkig gaat dit verder nooit te erg ten koste van het vermaak van de film, maar de nostalgische benadering en de halfslachtige pogingen om de film wat meer diepgang en betekenis mee te geven zorgen er voor dat de film nooit de perfecte balans van vermaak, opwindingen en emoties weet te creëren die de beste en meest iconische films uit de reeks wel hebben,. Dit allemaal ondanks dat het verhaal in de kern nog wel altijd degelijk alle elemten van een geweldige en geslaagde Indiana Jones film in zich heeft.

Goed, vetrouwd vermaak

Het zijn voornamelijk allemaal redenen waardoor "Indiana Jones and the Dial of Destiny" lang niet zo indrukwekkend en onvergetelijk aandoet als de beste films uit de reeks. Maar maakt dat deze film gelijk ook slecht? Nee. Verre van zelfs.

Zoals gezegd is het verhaal in de kern meer dan prima te noemen. Ondanks dat het veel plotelementen wat onderbelicht laat en lang niet alle personages even goed uitgewerkt worden, zorgt het er wel nog degelijk altijd voor dat de film gevuld blijft met meer dan voldoende avontuurlijke en vermakelijke momenten.

Ondanks dat de film met zijn 2 uur en 34 minuten wat aan de lange kant is en hier en daar ook echt wel wat traag is, voelt het op geen enkele manier als te lang of vervelend. Het zijn 2 uur en 34 minuten die voorbij vliegen, wat aantoont dat het verhaal zijn doel meer dan prima dient, met hier en daar ook een aantal welkome toevoegingen aan de wijdse wereld van Indiana Jones. Zo is Phoebe Waller-Brigde ook wel degelijk een broodnodige 'jonge' en frisse toevoeging. Meer dan een sidekick is het iemand met haar eigen motivaties en gedachtes die vaak haaks staan op die van Indiana Jones. Het remt de film op de juiste plaatsen af en helpt het op andere plekken juist meer te versnellen, zonder ooit de spotlights van Harrison Ford en zijn personage weg te nemen.

Een slot om vrede mee te hebben

Een film die nog altijd beter gemaakt is dan de gemiddelde genre-poging, maar tegelijk ook wel degelijk de juiste balans van vermaak en meeslependheid mist die veel van de voorgaande Indiana Jones films zo sterk en onvergetelijk wisten te maken.

Het weerhoudt "Indiana Jones and the Dial of Destiny" er gelukkig niet van om een meer dan prima- en ook vermakelijk film om te kijken te maken. Het mist wat frisheid en durf om het ook echt daadwerkelijk een volledig passend slot voor het personage te maken, maar het doet ook niets om de naam van Indiana Jones te besmeuren. Een slot waar mensen dan ook veelal vrede mee kunnen gaan hebben, al zal het er voornamelijk ook voor gaan zorgen dat mensen de oudere films opnieuw zouden willen herkijken, wat echter uiteraard totaal geen slecht nieuws is. Helden blijven op deze manier voor eeuwig. Ook lang nadat ze er niet meer zijn.

7/10

Bekijk trailer